LerosTitle.gif (7215 bytes)

Η Λερος κατα τον Δευτερο Παγκοσμιο Πολεμο (Μερος Β')

 

 

LAKKI
ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗ ΛΕΡΟ (11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943)


Μέ λίγες άπώλειες οί Γερμανοί μετάφεραν τίς δυνάμεις τους άπό τόν Πειραιά στήν Κάλυμνο καί Κώ. Τώρα δέν ήταν άδύνατη ουτε ήταν πάρα πολύ δύσκολη ή προσέγγιση τών Γερμανικών άπο βατικών άπό τίς κοντινές άκτές τής Καλύμνου, όπoυ κρύβουνταν, στίς άκτές τής Λέρου, γιά τούς Γερμανούς. Χθεσινοί σύμμαχοι τών Ίταλών οί Γερμανοί, ήξεραν πολύ καλά τή διάταξη τών ναρκοπεδίων γύρω άπό τή Λέρo. Άκόμα ήξεραν τά τρωτά σημεία τής άμυνας. Ήξεραν τίς ζώνες πού ήταν άθέατες άπό τίς πυροβολαρχίες πού θάπρεπε νά τίς ύπερασπίσουν. Ή βαθειά Λαγκάδα, άντικρυ τής Πηγανούσας, κάτω άπό τόν Τούρτουρα, πίσω άπό τό Κάστρo, στόν όρμο τού Πιτυκιού, άνάμεσα Μπρoύζι καί Άσπρη Πούντα, άπ' τόν Κρυφό ώς τήν Πάνω Ζύμη καί στόν όρμίσκο τής Βαγιάς ήταν άθέατα κι' άπρόσβλητα τά άποβατικά πού θά μπορoύσαν νά πλησιάσoυν έστω χίλια μέτρα άπό τή στεριά. στόν όρμο τού Πιτυκιoύ μάλιστα, άπό τά 1.500 μέτρα μακρυά άπό τή στεριά τό άποβατικό δέν κινδύνευε άπό τά κανόνια τών πυρ/χιών. Τά ήξεραν όλα αύτά τά στοιχεία oί Γερμανοί καί σίγουρα θά έκμεταλλεύουνταν τίς άδυναμίες τής Άμυνας. Μόνο ή νότια πλευρά τής Λέρου δέν είχε σκοτεινά σημεία. 'Η Γούρνα ήταν άπό τή φύση κατάλληλη γιά άπoβάσεις, άλλά τά κανόνια τών πυρ/χιών τήν κάλυπταν παντού μέ διασταυρoύμενα πυρά. 'Η παραλία της ήταν έλκυστική γιά άποβατικά πού μπορούσαν νά φτάσουν όμαλά ώς τήν άμμουδιά. Στίς έντεκα τού Νοέμβρη ό πυρετός άνέβηκε. Μεγάλη κίνηση, πολλά αύτοκίνητα στήν κυκλoφορία, μόλις νύχτωσε καί σταμάτησαν οί πτήσεις άεροπλάνων. Σάν πύκνωσε τό σκοτάδι, οί προβολείς έπεφταν βιαστικοί σάν άστραπές πάνω στή θάλασσα Τά σημεία αύτά έκαμαν τούς άμαχους νά γυρίσουν στίς σπηλιές ένωρίτερα άπό τή συνηθισμένη ώρα.


 

12 NOVEMBER 1943 FIRST GERMAN ATTEMPT FOR DEMBARKATION (ALINDA)
Η ΜΑΧΗ - ΑΠΟΒΑΣΗ
ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1943


Τά σημάδια όλα τής νύχτας 11 πρός 12 ήταν κακά. Ή Πυρ/ρχία τής Σκουμπάρδας έβαλλε πολύ πιό συχνά άπό τίς περασμένες νύχτες. Στά χαράματα άκoλoύθησαν άπότομα τό παράδειγμα τής Σκουμπάρδας όλες oί Πυρ/χίες, πρό πάντων οί βαρειές: Κλειδί-Πιτύκι-Βίγλα. Συνηθισμένη ίστoρία, μά έκείνο τό ξημέρωμα συνεχίζoυνταν καί γενικεύουνταν μέ άσυνήθιστο τρόπο. 'Ανοιχτά άπό τό Προύζι στολίσκoς άπό 7 μικρά πλεούμενα άνέβαινε πρός Β. Δυτικά. Οί Πυρ/ρχίες τά χαιρετούσαν μέ ένθουσιασμό. Οί όβίδες φωτεινές βολίδες, χρυσοκόκκινες στό γλυκό φώς τής χαραυγής, έρχουνταν άπάνω τους, άπό όλη τήν βορειοανατολική πλευρά τού νησιού. Σέ μιά στιγμή oί όβίδες σήκωσαν βουνό τή θάλασσα μπροστά άπό τά σκάφη, τόσο πού τάχασα σέ μιά στιγμή άπό τά μάτια μoυ. Τά βύθισαν. 'Ενα άπό αύτά ξεχώρισε άπό τή συντρoφια ,καί πλέοντας άντίθετά τους κι' άπό άριστερά, τά κάλυψε μέ σύγνεφα καπνού. 'Οταν διαλύθηκε ό καπνός τά πλοία φάνηκαν, πιό μακρυά, νά άνεβαίνουν δυτικά, καί σέ λίγο βγήκαν άπό τό πεδίο πoύ μπορούσα νά βλέπω. Ό Γκάντερ, άπό τό Μεροβίγλι τά παρακολούθησε. Γράφει ότι ένας έπιλοχίας Άγγλος πλάϊ του τού είπε : «άν είχαμε τούλάχιστο τούς κανονιέρηδες τής Μάλτας στό νησί, χωρίς άργοπορία θά τίναζαν στόγ άέρα όλόκληρο τό έπιθετικό τσούρμο»! Ή Πυρ/χία τού Προυζιού έχει άπόλυτη ήσυχία, δέν βλέπω καμιά κίνηση. 'Ισως τά έχθρικά πλοία ήταν έκτός βολής γιά τά κανόνια της τών 76/40. Δέν πέρασαν 15 λεπτά τής ώρας καί είδα μιά Μοτοζάττερα νά ξεπροβάλλει άπ' τή μεριά τού Κρυφού καί νάρχεται μέσα πρός τίς Παναγιές. 'Η Πυρ/χία τού Προυζιού έξακολουθούσε νά... κοιμάται. Είδα τότε νά πέφτει άπάνω της ένα βλήμα πού έρχουνταν άπό τόν 'Αη Δημήτρη άπό 'Αγγλικό πυροβόλο Μπόφορ τών 48, πού ήταν στημένο κάτω άπό μιά βαλανιδιά. Άκολούθησε δεύτερο καί τρίτο. Ξετρύπωσαν οί ναύτες τής Πυρ/χίας κι' άρχισαν νά βάλλουν άπάνω στή Μοτοζάττερα. Τό πρώτο βλήμα άστόχησε πολύ. Τά έβλεπα στήν τροχιά τους όλη. Τό δεύτερο πλησίασε άλλά πέρασε ψηλά, κι' αύτό άκολούθησαν άλλα, όσο πού ή Μοτοζάττερα πλησίασε τίς Παναγιές άθικτη. Στό ύψος άκριβώς τής έκκλησίας δέχτηκε ένα πρώτο βλήμα άπ' τόν 'Αη Δημήτρη, πoύ πέρασε πάνω άπό τήν πλώρη της. Τό άκολούθησαν τρία άπανωτά στή μέση της κι' άλλα τέσσερα στήν πρύμνη. Τήν ίδια στιγμή άνέβηκε άπό τό σκάφος μαύρη κολώνα καπνού. Έκαμε άπότομη στροφή δεξιά πρός τή στεριά, δέχτηκε άλλα τέσσερα στήν πρύμνη καί μισοβυθισμένη πλησίασε τή στεριά, δέν πρόλαβε νά τήν φτάση καί κάθησε στά ρηχά γέρνοντας στή δεξιά πλευρά.


 

ARROW : BATTERY OF BRUTZI


Δύο τρία λεπτά ήσυχία καί ξαφνικά πετάχτηκαν οί Γερμανοί έξω, ρίχτηκαν στή θάλασσα καί χώθηκαν άνάμεσα στούς βράχους. Τό έπεισόδιο αύτό περιγράφει ό Άγγλος Γκάντερ πού τό είδε άπό τό 'Αρχηγείο (Μεροβίγλι) τών 'Αγγλων. «πήρε τό μάτι μας ένα μικρό άπoβατικό σκάφος νά γλυστρα προσεχτικά γύρο άπό τή θέση Ζύμη μέσα στόν κόλπο τών Άλίντων... τό μοναδικό πλοίο πού σύρθηκε άργά πρός τά έμπρός μέ τήν τόλμη καί τό θάρρος πού χαρακτηρίζει τήν όλη Γερμανική προσπάθεια έναντίον τής Λέρου. 'Ηταν τρέλλα, αύτοκτονία. Τά χέρια τών πυροβολητών μας έμειναν γιά λίγο άκίνητα, άμφέβαλλαν, έπειτα ξέσπασε ή καταιγίδα, τά πρώτα πυρά ξεχύθηκαν άπό πολλά σημεία. Τά κανόνια μποφόρ ξερνούσαν φωτιά μέχρις ότου ή θάλασσα γύρο άπό τό στόχο άσπρισε. Τό σκάφος άρχισε νά παρασύρεται άκυβέρνητο καί τέλος προσάραξε πίσω άπό κάτι βράχια. Δέν ύπή ρχε σημείο ζωής πάνω στό κατάστρωμα Πολλοί πρέπει νά είχαν σκοτωθεί ή όσοι έζησαν κρύφτηκαν κάτω». Τήν ίδια ώρα φάνηκε ν' άνεβαίνη μαύρη στήλη καπνού πίσω άπό τό Προύζι, στόν όρμίσκο άνατολικά τού Κάστρου. 'Η στήλη συνέχιζε πολλές ώρες. Αύτό ήταν τό πεδίο πού έβλεπα. δέν έβλεπα πιά πλοία, ήκουα μονάχα νά βροντάν τά κανόνια όλων τών πυρ/χιών τoύ Νησιoύ.


 

ANOTHER GERMAN DEMBARKATION POINT (APITIKI)


Πρίν άκόμα βγή ό ήλιoς άρχισε τό λιανoτούφεκο. Άκουσα πολυβόλα καί τoυφέκια πίσω άπό τό Κάστρο. Ήταν φανερό πώς βγήκαν Γερμανοί στό μέρος έκείνο, πού δέν κτυπιόταν άπό κανόνια, κι' άρχισαν τή μάχη έκεί. Τό λιανοτούφεκο άρχισε κι' άπό τίς Παναγιές πρός τά Σεράγια. 'Ηταν Γερμανoί πού βγήκαν άπό τή μισοβυθισμένη Μοτοζάττερα. Στό σημείo πoύ πρoσάραξαν οί Γερμανοί ήταν μέσα στίς σπηλιές oί ναύτες τής πυρ/χίας τoύ Προφήτη Ήλία, (211) μέ τά όπλα τoυς.Είχαν έγκαταλείψει τήν πυρ/χία τους άχρηστευμένη άπό βραδυφλεγείς βόμβες πού είχαν ρίξει οί Γερμανοί. Οί ναύτες κρύφτηκαν άνάμεσα στούς δικoύς μας. Οί Γερμανoί κινήθηκαν πρός τά Σεράγια. 'Ετσι άρχισαν στόν τoμέα αύτό τή σκληρή μάχη. Ίταλοί φαντάρoι σέ παραλιακό φυλάκιo στό σπίτι τού Μιλτιάδη Σαββίδη, πoύ δέν ύπάρχει πιά, πρόβαλαν άντίσταση. Ό άνθυπολοχαγός τoυς τραυματίστηκε κι' oί φαντάροι θάφτηκαν μέσα στό φυλάκιό τoυς. 'Ολo αύτό τό έπιγειο σκηνικό συμπληρωνόταν μέ τό έναέριο. Τά Στούκας κατέβαιναν στά πενήντα μέτρα μ' ένα δαιμονισμένο σφύριγμα πoύ παράλυε τά νεύρα, άκόμα καί τά πιό γερά, καί πoλυβολούσαν τούς , Αγγλoυς, καί Ίταλoύς στρατιώτες. 'Οδηγούς τους είχαν τίς φωτοβολίδες τών Γερμανών μαχητών πού τούς έδειχναν τούς στόχους. Οί πυρ/χίες έβαλλαν στά άεροπλάνα χωρίς διακοπή. Ό oύρανός έγινε μωσαϊκό μέ γκρίζιες τούφες καπνού. Τί γίνουνταν πίσω άπό τό Κάστρo δέν μπορούσα νά δώ. 'Εβλεπε όμως ό Γκάντερ άπό μικρή άπόσταση. Γράφει σχετικά: «Μέ τήν άπoβίβαση οί Γερμανoί έπετέθησαν μέ μεγάλη όρμή, άν καί έλέγετο ότι ήταν μόνον περί τούς έκατό. Οί Ίταλoί στό Κάστρο τών Σταυρoφόρων χτυπούσαν άπoφασιστικά γιά ένα χρoνικό διάστημα, ύστερα έδειξαν σημεία κάμψεως καί οί Γερμανοί κατέλαβαν ένα κανόνι. Μόλις πρόφθασα νά δώ μερικές σιλουέττες νά γλυστρoύν στίς παρυφές τού λόφoυ τού Κάστρου. 'Ο Ίρλανδός τυφεκιoφόρος είπε μερικά καθόλου κολακευτικά γιά τούς Ίταλoύς πoύ έγκατέλειψαν τό Κάστρο. Έπειτα είδαμε μερικές άπό τίς σιλουέττες νά άνακόπτουν τή φυγή τους καί νά άρχίζoυν νά άναρριχώνται στό λόφο..... έκ τών ύστέρων έμαθα ότι οί Ίρλανδοί τυφεκιoφόρoι άντεπετέθησαν γενναία, πήραν πίσω τό κανόνι καί άπώθησάν τόν έχθρό κάτω στίς Νοτιο άνατολικές παρυφές τού λόφου τού Κάστρου καί τού βουνού Πιτύκι. Δυστυχώς δέν κατάφεραν νά τόν ρίξουν πίσω στή θάλασσα». 'Ο Γκάντερ δέν βλέπει, μά πληρoφoρείται άμεσα άπό τό Άρχηγείο ότι «πέντε άποβατικά σκάφη προσπάθησαν νά μπούν στόν μικρό όρμo τής Βαγιάς. Τρία κτυπήθηκαν άπό Ίταλικά παράκτια κανόνια (σ.σ. πυρ/χία Άσφούγγαρου, 899) καί τό ένα βυθίστηκε. Οί έπιζώντες κoλυμπώντας πρoσπάθησαν νά φθάσουν στή νησίδα Στρογγυλή. Πέντε άλλα άποβατικά σκάφη προφανως άπεβίβαζαν άνδρες στήν πάνω Ζύμη. 'Ο στρατηγός Τίλνεϋ ρώτησε ήρεμα τό έπιτελείο του : « Γι' αύτό κάνει κανείς τίποτε; τόν διαβεβαίωσαν ότι κάποιος έκανε». Οί Γερμανοί έξεμεταλλεύθησαν τά «τυφλά» σημεία τής Άμυνας καί άκριβώς έκεί άπoβιβάστηκαν. Έπέτυχαν στήν πιό κρίσιμη φάση, τήν πρoσέγγιση στό νησί.


 

GOURNA
Γερμανική έκδοχή


Στά «Πεπραγμένα τής 22ας Μεραρχίας Πεζικού, έκδoση F. A. W. METZSH, γιά τήν 12 Νoεμβρίου γράφει: «Tό πρωί τής δωδεκάτης Νoεμβρίoυ ήρχισε ή έπίθεσις κατά τής όχυράς νήσου Λέρου. 'H μοτoζάττερα μέ τό 216 (σ.σ. ό άριθμός τού τάγματος) πoύ έπρεπε νά άποβιβασθή στόν κόλπο τoύ Κρυφoύ, άπό δυτικά, κτυπήθηκε άπό πυρ/χία ξηράς άπό 12 χιλιόμετρα καί ήναγκάσθη νά ύποχωρήση. Άλλες δυό άπόπειρες άπoβάσεως τήν ίδια μέρα άπέτυχαν. Στή μoτοζάττερα μέ τό 2/65 ό Tαγματάρχης Φόν Σάλντερν άνάγκασε τόν κυβερνήτη του, παρά τά σφoδρά πυρά τών έπάκτιων πυρ/χιών νά άπoβιβάσει τoύτo άπό άνατoλικά στή βόρεια πλευρά τoύ κόλπου τών Άλίντων». Πρόκειται γιά τή μoτoζάττερα πoύ προσάραξε στίς Παναγιές. 'Ο Γκάντερ, όπως είδαμε χαρακτήρισε τήν ένέργεια αύτή «τρελλή αύτoκτονία». Tέτοιες πράξεις, άν άπoτύχoυν, έτσι χαραχτηρίζoυνται πάντα άπό τoύς κριτικoύς. 'Αν έπιτύχoυν ύμνoύνται όμόφωνα σάν «ήρωϊκές». Ό Γερμανός Tαγματάρχης έπέτυχε, άλλά ό Άγγλος κριτής τoυ δέν τό παρατήρησε. Συνεχίζει ή Γερμανική πλευρά. «Οί κυνηγoί τoύ Συντάγματoς Μπράντεμπoυργκ είχαν άπoβιβασθή ήδη, σύμφωνα μέ τίς διαταγές, πού είχαν στό άνατoλικό άκρο τής Νήσoυ, κατέλαβαν τά πρό τoύ Κάστρου ύψώματα καί σταμάτησαν έκεί βαλλόμενοι άπό ίσχυρά πυρά». Έδώ σταματά ή έξιστόρηση τής Γερμανικής πλευράς γιά τή 12η τoύ Νoέμβρη. Πολύ φώς όμως άπό Γερμανικής πλευράς μάς έδωσαν τά άρχεία πού oί Αγγλοι κατάσχεσαν στή Γερμανία, μετά τή λήξη τού πoλέμoυ. Μέ βάση τά άρχεία αύτά ή 'Υπηρεσία 'Ιστορίας τού 'Αγγλικoύ Ναυαρχείου συνέταξε τήν άναφορά της γιά τά γεγoνότα τού Αίγαίoυ. Μάς πλη ροφoρεί ή άναφoρά γιά τό γερμνανικό σχέδιο γιά τήν κατάληψη τής Λέρου πoύ είχε τό συνθηματικό όνομα «TΑΙΦΟΥΝ».
Σύμφωνα μέ τό σχέδιο TΑΙΦΟΥΝ :
1) Οί δυνάμεις γιά τήν άπόβαση στή Λέρο θά ξεκινούσαν στίς 11 τoύ Νοέμβρη ώρα 22.00 άπό τά λιμάνια Κώ, Mαρμάρι Κώ καί Καλύμνoυ.
2)Ναυτικές δυνάμεις: 3 άνθυποβρυχιακά. 2 άντιτoρπιλλικά, 6 βoηθητικές κανoνιoφόρoι, 2 άλιευτικά έξοπλισμένα, 3 μοτoζάττερες, 25 άπoβατικά, 1 άτμόπλoιο.
3) Προέλασις σέ δύο όμάδες άνατoλικά καί δυτικά Καλύμνoυ - Λέρoυ, κάθε όμάδα άπό δύo άντιτoρπιλλικά ή άπό 2 τορπιλλοβόλα.
4) Πρώτo άποβατικό κύμα στίς 3.30 τής 12ης:
α. 2. τάγματα καί 1 λόχoς βoρείως τού κόλπoυ Άλίντων.
β. 1 τάγμα στόν κόλπo τής Βαγιάς (βόρεια άκτή),
γ. 1 λόχος άνατoλικά τής πόλης Λέρoυ.
δ. 1 τάγμα καί 1 διμoιρία μηχανικoύ στήν νότια άκτή τής Γούρνας (Δρυμώνας).
ε. Άπόβαση τoύ δευτέρoυ κύματoς μετά τήν κατάληψη τού κόλπoυ τών Άλίντων.
στ. Mεταξύ τής ώρας 05.00 καί 07.00 τής 12ης ένα τάγμα άλεξιπτωτιστών ριγμένο στόν κεντρικό ίσθμό τού νησιού σέ δύo τμήματα.
5) Άντικείμενο: νά καταληφθή τό κέντρο τoύ Νησιού καί έπειτα νά συγκεντρωθούν στά νότια καί συνέχεια στά βόρεια.
6) 'Υποστήριξη τής άεροπορίας μέ έπιθέσεις σέ στόχους τό βράδυ τής 11ης καί άπό τίς 06 τής 12ης καί μέ βoμβαρδισμούς τών όχυρών καί άμεση ύποστήριξη τoύ στρατoύ τό πρωί τής 12ης.
'Aπό τήν ίδια πηγή, στή συνέχεια, πληρoφορούμεθα ότι τή νύχτα τής 11ης πρός 12ης μερικά άπoβατικά τμήματα έπεσημάνθησαν άπό τoύς Συμμάχoυς καί έβομβαρδίσθησαν. 'Ετσι άνετράπη τό χρoνoδιάγραμμα. 'H άπόβαση έγινε άντί στίς 3.30 στίς 5 τό πρωί τής 12ης. 'H καθυστέρηση τής άπόβασης άλλαξε τήν ώρα τής ρίψης τών άλεξιπτωτιστών. Σέ όρισμένα σημεία δέν μπόρεσαν νά πλησιάσoυν άπό τό πυκνό πύρ τών πυρ/χιών. Στίς 13.50 έλήφθη στή Γερμανία ή πλη ροφορία ότι oί άλεξιπτωτισταί ρίχτηκαν στoύς στόχoυς στίς 13.27 . 'Ο Ναύαρχoς Λάντζε σημειώνει στό ήμερoλόγιό του: "Τό τέλoς τής ήμέρας (12ης) ή κατάσταση ήτo άκρως άνησυχητική, όχι μόνο γιά τούς άνδρες πού άπoβιβάστηκαν μά καί γιά τήν έπιτυχία όλης τής έπιχείρησης. Tό πρωί όλα τά τμήματα άποβιβάστηκαν στά άνατολικά τού νησιού, άλλά στά νοτιοδυτικά κάθε άπόπειρα άπέτυχε παρ' όλη τήν ύποστήριξη τών ναυτικών μονάδων. Οί Ίταλοί μέ πλάτες τούς Αγγλους πολεμού σαν γενναία. 'H τελική έπιτυχία κρεμόταν μόνo άπό τίς ένισχύσεις."


 

12 Νοεμβριου 1943 ωρα 1.30'μ.μ.
Ένα βαρύ βουητό άπό τόν πoνέντη, μακρυά πλησίαζε άπάνω μας, άνακατωμένo μέ όλα τά άπαίσια μoυγκριτά καί στριγλίσματα, πoύ oί άτσαλένιες κάννες, τής άνθρώπινης προόδου έφευρήματα, άπό τό κανόνι τών 152/45 ώς τό πιστόλι, ξερνούσαν άπό κάθε σημείο τού Νησιού καί τώρα καί άπό τόν ούρανό! Είχα άνοίξει μιά ρωγμή παραθύρoυ κι' έβλεπα μπροστά μου όλο τόν κόλπο τών 'Αλίντων, τήν 'Αγία Μαρίνα, τό Κάστρο. Τό θέαμα ήταν φαντασμαγoρικό μαζί καί άπαίσιο. Σέ πενήντα μόνo μέτρα μπροστά μου κατέβαινε ένας άλεξιπτωτιστής κρεμασμένος άπό κίτρινη μεγάλη όμπρέλα μέ σχοινιά. Κουνιόταν σάν έκκρεμές μέ έλαφρά λυγισμένα τά γόνατα καί τεντωμένο μπρoστά τό πολυβόλο σέ δράση, ένώ τό κεφάλι του γύριζε συνεχώς δεξιά καί άριστερά, πολύχρωμος, φουσκωμένος, μέ τό κεφάλι χωμένο στό κράνος έτσι πού τό πρόσωπό του μού φάνηκε μαύρo. Μού φάνηκε δαίμονας άπό τήν κόλαση βγαλμένoς, πού τήν κουβάλησε όλόκληρη μπρoστά μoυ, όπως ό ούρανός ήταν γεμάτoς όμoιoύς του. Χαμηλά τά πελώρια jU. 88 έρριχναν έξω, σέ κίνηση άστραπιαία, συνεχώς μπόγους πού άμέσως ξετυλίγoυνταν, ένώ έκείνα πρoχωρoύσαν πρός τή θάλασσα συνεχίζοντας νά ρίχνουν άκόμα μερικoύς πού μ' ένα πλούφ σηκώναν ψηλά τή θάλασσα ένώ αύτοί χώνουνταν στό βυθό της χωρίς νά ξαναβγαίνoυν στήν έπιφάνεια, ένώ άργοβoύλιαζαν τ' άλεξιπτωτά τους. 'Ενα άπό τ' άερoπλάνα, ένώ πλησίαζε τή θάλασσα ρίχνoντας έξω τό φορτίo του κι' όταν άκόμα βρισκόταν σέ άρκετή άπόσταση άπό τήν παραλία, έβγαλε πίσω τoυ καπνό καί χώθηκε κι' έκείνo στό βυθό σέ δύo τρία λεπτά ταράζοντας σέ μεγάλη έκταση τή θάλασσα, μέ κύματα πoύ θύμιζαν άγριoνοτιά. Λίγα λεπτά βάσταξε ή σκηνή αύτή. 'Ο oύρανός καθάρισε καί μπoρoύσα νά βλέπω πιό ήρεμος γύρω. Πιό πέρα κρεμόταν άπό μιά έληά ένας άλεξιπτωτιστής άκίνητος μέ τό κεφάλι γυρμένo και τά χέρια χωρίς τό πoλυβόλo, ένας άλλος έπεσε μπροστά μου σέ είκοσι-τριάντα μέτρα. Τό άλεξίπτωτο τόν σκέπασε. Έπεσαν βολές πoλυβόλου άπάνω στό άλεξίπτωτο, νόμιζα πώς τόν βρήκαν. Έμεινε σκεπασμένoς λίγα δευτερόλεφτα, πετάχτηκε άπότομα έξω άπό τό σκέπασμά του, ρίχτηκε μπρούμυτα σ' ένα χαντάκι μέ τό πολυβόλo έτοιμo. Πολύ λίγο έμεινε, γύρισε τό κεφάλι γύρο κι' ύστερα σύρθηκε καί χώθηκε μέσα σέ μιά φραγκοσυκιά. 'Ως τή νύχτα άκουα άραιές βολές νά βγαίνουν άπό τή φραγκoσυκιά. Σ' όλη τήν περιoχή τών Άλίντων τό άνθρωποκυνήγι ήταν ένός χωραφιoύ άπό τή τρομερό. Μπoρoύσες νά δής στόν τοιχο μιά πλευρα 'Αγγλο κι' άπό τήν άλλη Γερμανό. Ούτε στιγμή δέν έλειπαν τά Στούκας πάνω άπό τά κεφάλια τών πολεμιστών. Εύτύχημα πού οί γερμανoί άερoπόρoι κοιμόνταν τή νύχτα. Έτσι μέ τό ήλιoβασίλεμα χάθηκαν τά στούκας καί τής νύχτας τό σκοτάδι, στό άπλωμα του, εφερε μαζί τήν ήσυχία. Έξοδος όμως άπό τίς σπηλιές δέν έγινε, ούτε πρoμήθειες θά είχαμε πιά ώς τό τέλoς τής μάχης. Θά τίς ζητούσαμε άπό τόν κύριο τότε τής Λέρου, όποιoς θάταν τελικά, άν βέβαια θά βγαίναμε ζωντανοί άπό αύτόν τού θανάτου τό χορό.


 

GERMAN PARATROOPERS IN ATHENS LEAVING FOR LEROS


Περασμένες ήταν 0ί δέκα τής νύχτας όταν άκουσα στή γαλήνη μιά άργή φωνή (Μ π α ρ τ ο λ o μ α ί ο ! !..... Σίγουρα ήταν σύνθημα. Σέ λίγο άλλη χαμηλά άπό τήν περιοχή τού Πύργου τού Μπελλένη : Σ α ν τ α ρ ό ζ α ........... μέ λιγόλεπτα διαστήματα άκούστηκαν τά συνθήματα πέντε φορές τό καθένα, όχι πάντα άπό τά ίδια σημεία. Στίς έντεκα τή νύχτα μάς χτύπησαν τήν πόρτα. Ήταν δυό χωρικοί άπό τό πλαϊνό σπίτι. Τούς είχε άφήσει ένας Γερμανός ένα τραυματισμένο άλεξιπτωτιστή πού ήταν κρεμασμένος σ' ένα τους δένδρο. Τούς άπείλησε πώς θά τούς σκοτώσει όλους άν πέθαινε ό τραυματίας. Πονούσε πολύ, βογγούσε, δέν στεκόταν ούτε καθιστός καί φοβόνταν μήπως πεθάνει καί Τούς σκοτώσουν όλους. Κατηφορίζαμε μαζί, πιό πολύ άπό άγνοια τού κινδύνου παρά άπό άφοβία, γιά τόν Πύργο τού Μπελλένη πού ήταν νοσοκομείο Άγγλικό νά τούς είδοποιήσουμε νά τόν πάρουν. Πρίν φτάσουμε στήν παραλία, έξω άπό τή βίλλα Συριδάκη πίσω άπό τού Μπέλλένη μάς σταμάτησε φρουρός, μάς έμπασε στό σπίτι. Ήταν ξαπλωμένοι σ' όλο τό πάτωμα γυμνοί σχεδόν. 'Ο άξιωματικός τους, μόνο μέ παντελόνι, μάς μίλησε γαλλικά. Τόν πήραμε γιά Άγγλο. Όταν τόν διαβεβαίωσα ότι ήταν Γερμανός ό τραυματίας μάς έδωσε τρείς στρατιώτες, πού μάς έβαλαν μπροστά. Μέ τά όπλα τους στό χέρι, μάς άκολουθούσαν. Φτάσαμε στό σπίτι άμίλητοι. 'ο τραυματίας, τούς άγκάλιασε. Μούδωσαν ένα πακέττο τσιγάρα, τόν πήραν κι' έφυγαν. Ήταν Γερμανοί καί τούς χώριζαν λίγα μόνο μέτρα, ίσως 30, άπό τόν περίβολο τού Άγγλικού Νοσοκομείου. Διηγήθηκα τό έπεισόδιο γιατί τή στιγμή πού τούς είδα ξαπλωμένους μέσα σ' ένα σπίτι, σκέφτηκα : μιά άντεπίθεση άπό Τούς Άγγλους ή τούς Ίταλούς φαντάρους δέ θά τούς έξώντωνε; Τά μεσάνυχτα περίπου άκούστηκαν κρότοι άπάνω στήν κορυφή τού Άη Κυρ(η)κού κι' άμέσως δόθηκε συναγερμός. Οί Γερμανοί αίφνιδίασαν έκεί τούς Ίταλούς. Μέσα στή γαλήνη τής νύχτας φαίνουνταν 0ί λάμψεις άπό τίς έκρηξεις χειροβομβίδων καί άκούονταν 0ί φωνές, Οί κραυγές. Βάσταξε ή σκηνή ώς τίς πρωϊνές ώρες, ύστερα σίγησαν'όλα. Τό πρωί τής 13ης είδα νά κατεβαίνουν Ίταλοί αίχμάλωτοι μέ συνοδό Γερμανό. Τό ύψωμα είχε καταληφθή. 'Ετσι είδα άπό τό παρατηρητήριό μου τήν πρώτη ήμέρα τής μάχης.



Οι αλεξιπτωστές ειχαν κόψει στά δυό τή Λέρo μέ τό νά καταλάβουν τή στενή μέση τού νησιoύ. 'Ηταν φανερό όμως ότι δέν είχαν πολλές δυνάμεις έχτός άν ένισχύονταν άπό κείνoυς πoύ άποδεκατίστηκαν στά Βιγλιά. Μέ μεγάλες έλπίδες άκoύσαμε τόν Μπριγαδιέρ Τίλνεύ νά σχεδιάζει άντεπίθεση γιά τήν ίδια νύχτα καί άπoκατάσταση τής έπικοινωνίας μέ τoύς Μπάφφς. «'Υπoθέτω ότι πρέπει νά ήταν περίπου τέσσερις τό άπόγευμα όταν πήρα άκόμα ένα σόκ...... Στήν άνατολική έξοδο τού τούννελ έπεσα πάνω σ'έναν άξιωματικό τής ύπηρεσίας πληρoφoριών μέ μιά άγκαλιά άπό χαρτιά. Πρoχώρησε, τάφησε κάτω στή λoφoπλαγιά, τάβρεξε μέ παραφίνη καί τούς έβαλε φωτιά. Αύτός μού φάνηκε ένας περίφημoς τρόπoς γιά νά πληροφορήσουμε τά βομβαρδιστικά άεροπλάνα, πoύ συνεχώς έγραφαν κύκλoυς πάνω μας, γιά τή θέση τoύ Άρχηγείoυ. Τόν ρώτησα πώς σκεφτόταν καί τόκαμε αύτό : «άπλώς καίμε μυστικά έγγραφα, μόνo γιά προφύλαξη, ξέρεις, κώδικες καί όλα τά τέτοια». 'Η πληρoφoρία αύτή τού Γκάντερ γιά τό κάψιμo τών κωδίκων έχει μεγάλη σημασία γιά τήν κριτική τής μάχης, γιατί, όπως θά δούμε άργότερα, έπαιξε σημαντικώτατο ρόλo στήν έξλιξη καί ίσως τήν έκβαση τής μάχης. Έπίσημο άνακοινωθέν Άγγλικoύ Άρχηγείου Μέσης 'Ανα τολής : «Σήμερα τό πρωί ένωρίς (Παρασκευή) Γερμανικές δυνάμεις άρχισαν έπίθεση στή Λέρo. Σέ μερικά σημεία ό έχθρός πάτησε τή ξηρά, καί τά άποβατικά μέσα του κατεστράφησαν ή έπαθαν βλάβες. Οί Ίταλικές δυνάμεις μάχoνται παρά τό πλευρόν τών Άγγλων». Έπόμενo άνακoινωθέν τής αύτής ήμέρας: «Κατά τάς έπιθέσεις τών έχθρών είς Λέρον τής Παρασκευής, 3 Γιούγκερς κατεστράφησαν άπό τήν άμυνα τής ξηράς».

 


  Ίταλική 'Αποψη


'Η 'Ι. 'Ι. Ν. γράφει σχετικά μέ τoύς άλεξιπτωτιστές: Τό άπόγευμα κατά τίς 14.30', σύμφωνα μέ μερικούς καί άρκετά άργότερα σύμφωνα μέ άλλoυς, άφού προηγήθηκε πιό πyκνή άερoπορική δράση, πoύ άπ' τό πρωί συνεχιζόταν ήδη σφοδρή, χωρίς παύση, έπεσαν άλεξιπτωτιστές. 'Ενας σχηματισμός άπό JU 52, μέ συνοδεία Μέσσερσμίθ καταδιωκτικών καί δύo άερoπλάνων Άράντo πoύ έδειχναν τή πορεία έπλησίασε σέ πoλύ χαμηλό ύψος, περίπoυ 250 μέτρα, άπό τόν πoνέντη στό στένωμα τού Νησιoύ άνάμεσα στoύς κόλπoυς Γούρνας καί Άλίντων. Τό χαμηλό ύψoς πού φανερό είναι ότι πρoτιμήθηκε γιά νά καθυστερήσει τήν έπισήμανση, γιά νά ξεφύγη τίς βολές τών κανονιών καί γιά νά λιγιστέψει τό χρόνo τoύ πoλύ μεγάλoυ κινδύνoυ τής πρoσγείωσης μέ τό άλεξίπτωτo, είχε τό άποτέλεσμα νά μήν άνοίξουν όλα τά άλεξίπτωτα καί μερικoί άντρες τσακίστηκαν στό έδαφoς. 'Αναφέρθηκε ότι κάθε 15 γκρίζα άλεξίπτωτα εΤχε κι' ένα άσπρo, πιθανώς τoύ άρχηγoύ τής όμάδας....... Μερικά άερoπλάνα κατερρίφθησαν κι' έπεσαν στή θάλασσα μέ όλo τό φoρτίο τoυς. Δύο άπό αύτά έπεσαν μέσα στ' 'Άλιντα καί τό πλήρωμα τού ένός αίχμαλωτίσθηκε». (σ.σ. πρόκειται γιά άερoπλάνο πoύ έπεσε στά Σεράγια πυρπoλημένo). Πoλλoί άντρες κτυπήθηκαν όταν κατέβαιναν. 'Άν ύπoλoγίσoυμε τό στένωμα τής ζώνης πoύ έπεσαν, περίπoυ χίλια μέτρα, τό έδαφoς πoύ είναι όλo βράχια καί άξιoσημείωτη διαφoρά ύψoμέτρoυ, δηλαδή άκριβώς άντίθετo άπό έκείνo πoύ έπρεπε νά διαλέξουν γιά τή ρίξη άλεξιπτωτιστών δέν μπoρεί κανείς νά μήν άναγνωρίση ότι ή έπιχείρηση σχεδιάστηκε μέ ύπερβολική τόλμη καί έκτελέστηκε μέ πoλλή έμπειρία καί μέ έξαιρετικό θάρρoς. Θεωρείται ότι oί άλεξιπτωτιστές ήσαν περίπου 600 καί ότι περίπoυ oί μισοί χάθηκαν ή στή θάλασσα ή στή στεριά. 'Ενας δικός μας ναύτης, αίχμάλωτος τών Γερμανών, άναφέρει ότι έβoήθησε νά θάψουν τριακόσιους νεκρoύς στή ζώνη τής άπόβασης. Διηγoύνται (ό Ίησoυϊτης ίερέας Λέγκα) ότι μερικoί τραυματίες άντί νά ζητήσoυν βoήθεια, έρριχναν τίς χειρoβομβίδες τoυς άντιμετωπίζoντας βέβαιo θάνατo, γιά νά έκτελέσoυν τήν έντoλήν πoύ πήραν, νά άνατινάξουν τίς νάρκες πoύ μπoρούσαν νάταν κρυμμένες γύρω καί νά διευκoλύνoυν έτσι τό έργο τών συντρόφων τους. Όσoι έζησαν άρχισαν άμέσως μέ έσχατη άποφασιστικότητα τό έργo τής κατάκτησης καί διείσδυσης. Τό βέβαιo είναι ότι τή μανία τής άερoεπίθεσης άκoλούθησε ή άπoφασιστική δράση τών άλεξιπτωτιστών πού έξεμεταλλεύθηκαν άρκετά καλά τήν άπoφασιστική άνωτερότητα τoύ όπλισμoύ των στήν όπoία ή άμυνα τών πυρ/χιών άπό κοντά δέν άντέτασσε παρά μόνον τήν άτομική άξία τών άντρών της, λίγο ή καθόλoυ όπλισμένων καί καθόλου γυμνασμένων στΟ είδος τής μάχης σώμα προς σώμα. Άγώνας μέ πείσμα έγινε έναντίον τών έξοπλισμών τής πυρ/χίας 211 «ΡΑΧΗ» καί τών τμημάτων τής 763 στο Πατριαρχείο καί στή Γούρνα. Οί δύο διoικηταί έκτελέσθηκαν καί ό τρίτος αίχμαλωτίστηκε. Τής Γoύρνας βάσταξε ώς τήν άλλη μέρα τΟ άπόγευμα, ένώ τoύ Πατριαρχείου έπεσε τό ίδιο βράδυ. Αύτή είναι ή έπίσημη Ίταλική έκδoχή

 


Δεύτερη Μέρα τής Μάχης


'Όλη τή νύχτα τής 12ης πρός τή 13η, δηλ. πρός τή δεύτερη τής μάχης, τά μεταγωγικά άγγλικά άερoπλάνα βoύϊζαν άπάνω μας. Γνωρίζαμε πιά τόν χαρακτηριστικό βόμβο τoυς. Έρχόνταν άνενόχλητα γιατί τά γερμανικά δέν κυκλoφoρoύσαν τήν νύχτα. Εύτύχημα μεγάλo αύτό για μάς, γιατί έτσι μπορoύσαμε νά κoιμώμαστε στoιβαγμένoι μέσα στίς σπηλιές. Μαντεύαμε πώς έρριχναν έφόδια καί περιμέναμε ότι κι' άπό τή θάλασσα θά είχαμε ένισχύσεις.Θεωρoύσαμε βέβαιη, στά ξημερώματα, άφoύ δέν έγινε τή νύχτα, μιά γενική άντεπίθεση, γιατί οί Γερμανoί ήταν δεκατισμένoι, τoυλάχιστoν oί άλεξιπτωτισταί καί δέν είχαν άκόμη άπλωθή σέ μεγάλη έκταση. Οί έπισκέψεις τών 'Αγγλικών άερoπλάνων συνεχίστηκαν ώς τά χαράματα. 'Από τή θάλασσα βoλές κανoνιών στό Κλειδί, καί φαίνoυνταν νά διαγράφoυν στό σκoτάδι καμπύλη πύρινoι κίλυνδρoι καί νά πέφτoυν στό όχυρό. Καί στά ύψώματα τόν 'Αλίντων δεχτήκαμε μερικά. Φαίνoυνταν άκόμη νά στέλνoυνται καί πρός τό Πιτύκι. Ηταν βoμβαρδισμός άπό στόλo, φυσικά συμμαχικό. Μέ τό ξημέρωμα άρχισε πάλι τό λιανoτoύφεκo, πρίν νά φανoύν τά Στoύκας, ένώ oί κανoνιές δέ σταμάτησαν όλη τή νύχτα.


 

Η Λερος κατα τον Δευτερο Παγκοσμιο Πολεμο (Μερος Γ')

 

mapflaggre.gif (1702 bytes)mapflaggb.gif (1683 bytes) All Rights Reserved. Advertising, Webmaster and Page Design information